KHÔNG GIAN VĂN HÓA: Mùa đông năm ấy, tiếng dương cầm trong căn nhà đổ…

Một đêm lạnh mùa đông lại đi về căn phòng vắng trong cái tĩnh lặng đến tê mê. Lắng mình nghe mấy khúc nhạc, ta như cảm nghe được cái im lặng của phố khuya, của cuộc đời, của hồn ta. Chợt điện thoại rung. Một tin nhắn gần lúc nửa đêm. Đọc hết tin nhắn ta như quên đi bao nhiêu bộn bề của cuộc đời, những mọi mệt, chán nản ban ngày. Một số điện thoại lạ với những dòng tin nhắn tri ân bằng tiếng Anh: “Another year passed, there are woks that have been done, also there remain issues has not been achived. But what makes me happiest is that you always be my side, whether whether I’m, whether I do, when I am happy or sad, alone or tired… thank living allowed me to meet you! Now I want to say ‘thanh you very much! And wish you best of life’”. Một tin nhắn cuối cùng của một ngày cho ta thêm một niềm vui nho nhỏ sau một ngày nhiều chán nản và trống rỗng. Đó là một sự tri âm, một sự sẻ chia nỗi niềm của mình cho người khác để đem một chút ấm lòng đến trong đêm đông lạnh vắng.

Sau một phút vui, ta lắng lòng lại nghe những âm vang của đêm vắng. Phố phường giờ thật là yên tĩnh. Thi họa có vài tiếng xe đêm vọng về vội vã. Qua cửa sổ, ta chỉ còn thấy đêm đen sâu thẳm trong cái tê mê của buốt giá. Một âm dù nhỏ nhất của cuộc sống hay loải vật ăn đêm cũng vang đến. Phố tịch mịch quá. Những ngọn đèn như quay quắt trong nỗi hoài vọng về một âm náo nhiệt ban ngày. Bây giờ phố mới là phố – phố của phút tĩnh tâm sau một ngày oằn mình chuyên chở những tấp nập, những sự đời vô thường, quay cuồng theo một guồng máy vô hình. Phố vặn mình chìm dần vào giấc ngủ vội vàng.

Đèn tỏa hắt làm phố rạng lên một chút ửng vàng của giấc mơ đê mê ngày cũ. Những bước chân quen đi về trong cái lạnh, trong những hoang mang, những nghĩ suy, trăn trở, những nhớ nhung, hoài tiếc. Bước chân ấy bao ngày lang thang trên phố đêm và chợt nhận ra lòng mình đang hòa cùng lòng phố. Ngây ngất, đê mê ngày cũ đã ra đi cùng tuổi đời. Bỏ lại trong ta một hồn hoang vắng, một nỗi lòng tả tơi như ngọn gió heo hắt đêm đông, như con phố nhập nhoạng đèn khi tắt một ngày vội vã. Ta tìm đâu nữa trên những nẻo đường này, những lối đi này, những con ngõ này một chút dư âm ngày cũ, một chút ta hồn nhiên. Ta cũng lạc loài trong hình dáng của một lữ khách ở trọ Hà Thành, ở trọ trần gian. Ta đi về cùng phố, cùng đêm, cùng lạnh, cùng hoang mang lòng. Và chợt nhận ra bao đêm đông vắng ngắt, tái tê, đìu hiu trong mong manh đã tuần tiễu xa rời ta. Và một chút ấm của tình xưa chợt hiện về với những chênh vênh của một cõi đời vay tạm.

Trong căn phòng nhỏ mà cứ như mỗi ngày thêm nới rộng ra này, ta đặt hai bàn tay lên nhau để thấu cảm cái lạnh từ tâm khảm. Nỗi cô đơn của lòng ta nhưng ánh trăng muộn mòng đêm đông vằng vặc giữa trời. Đi về giữa khoảng hư không, ta thấy đêm đông Hà Nội thật mềm, thật huyền ảo, thanh nhẹ như một làn hương thơm lướt qua giữa bao bụi bặm trần ai. Một chút ân tình của ngày cũ, một chút động viên, thương mến của hôm nay cũng là lòng ta mềm lại, tươi thêm một chút sau những trải nghiệm đắng chát làm nó dần khô héo đến quắt queo. Ta thầm cảm ơn cuộc đời đã cho ta bao ngày vui, cho ta bao niềm nhớ, cho ta những cảm xúc và nhừng tình đời tươi rói như thế – như một tin nhắn đơn sơ về trong đêm lạnh. Ta cũng thầm cảm ơn cuộc sống cho ta những đêm tĩnh, những đêm lạnh lòng và êm đềm trong bóng tối để nghĩ nhiều hơn về cuộc đời, về tình người, về ta, về quá khứ, hiện tại và một chút mai hậu của ngày sau. Để từ đó, ta thấy mình trong bao đêm đông như đêm nay, ta tự thấy nhiều điều ý nghĩa trong cuộc đời này, dù ta cũng đã phải trả giá không ít cho những phú phiếm, mộng mơ trong niềm tin ảo tưởng về con người.

Cây về đêm câm lặng như một nét vẽ trên bức tường phố. Ta dừng lại một lát trong những vận động của cuộc sống. Bao khát vọng bùng lên trong nỗi hoang hoải của sóng gió cuộc đời. Những phiền lo, những ưu tư, những buồn nản, những vui tươi, những thương nhớ, những hy vọng, những thất vọng, những giận hờn, những u uất, những cô đơn… đều dừng lại để lòng ta trống không, trong khoảnh khắc hòa tan vào đêm, vào lạnh, vào cái tĩnh vắng mênh mang. Ta chợt thấy nhẹ tênh cái kiếp sống phù du. Thực ra những đam mê chất ngất, những khát vọng mãnh liệt, những ao ước cháy bỏng đã cho ta nhiều động lực sống. Nhưng liệu nó có phải quan trọng nhất không khi đi cùng với nó là toan lo, là ưu phiền, là xót đau, là tuyệt vọng, là ganh ghét, là nhỏ nhen đố kỵ. Một khoảng khắc lòng, tự ta muốn thiền định trong cái vô thường bao la của cõi sống này.

Khi lòng đã cảm nghe, hòa điệu trong cái mênh mông của cõi vắng đêm lạnh, ta chợt thấy mọi vẻ đẹp hiển hiện trong nét ban sơ của nó, trong chính tâm hồn thực của nó. Vạn vật hữu sinh, hữu hình và hữu hồn. Và cả những đêm mùa đông của Hà Nội như thế này cũng có điệu hồn riêng của nó. Nó xâm chiếm lòng ta bằng bao cảm xúc trái ngược đến mức đối lập. Một chút cô đơn, một chút lạnh lẽo, một chút nhớ thương, một chút buồn vắng, một chút yêu thương, một chút nồng ấm, một chút vui vẻ, một chút hạnh phúc. Cái không gian và không khí đặc trưng của đêm đông Hà Nội này dễ gợi những cảm xúc chợt hiện, chợt nhòa; cái của quá khứ nhập nhòe cái của hôm nay. Càng lạnh lẽo trong cô đơn, hiu quạnh lòng ta càng khao khát một sự hạnh ngộ, một niềm hạnh phúc ấm áp. Bàn tay ta tự đặt lên tay đã quá lạnh như đánh thức bao khát khao về một hơi ấm của tri âm. Để rồi, ta liên tục đi về trong nhớ quên, trong quá vãng và thực tại, trong ngổn ngang những khát vọng và những chấp nhận buông xuôi, không hy vọng nữa. Liệu có tình yêu thật thà trong cõi đời vô lượng, vô thường này không?

Màn đêm càng dày thì ngày mới càng hứa hẹn nhiều điều cho ta tiếp tục khám phá, cảm nhận để yêu, để gắn bó, để vui, để tận hưởng. Nhưng ngày mai là gì, là mặt trời, hơi ấm, là tình cảm nồng hậu, là những vẻ đẹp rạng ngời hay chỉ là lạnh lẽo, là cái mờ xám của trời đông, là những hoang mang trong biệt ly, là những phấp phỏng trong âu lo về cái sự monh manh của hạnh phúc, tình yêu và kiếp sống hằng thường giữa cuộc đời xoay vần, biến động? Ta chẳng thể biết cái gì đang và sẽ đợi ta? Ta chỉ biết sống tho thực tại với tất cả nỗi niềm, cảm xúc và chấp nhận đối mặt để vượt qua, để gục ngã, để tiến lên hay để buông xuôi! Đó mới là một đời sống với tất cả những giá trị bản thể của nó. Và chợt ta hiểu ra rằng, hạnh phúc là đó, là ta được sống với tất cả những trải nghiệm của đời sống hữu hạn.

Một đêm đông sắp qua và bao đêm đông nữa sắp đến. Những cảm xúc của đêm đông thì muôn đời như thế trong những cái muôn đời thay đổi. Phố đêm mùa đông trong cái lạnh vẫn muôn đời là tâm hồn Hà Nội nhiều sâu lắng, dịu dàng, suy tư, đượm một vẻ đẹp buồn trong cảm giác hoài nhớ của con người. Sớm mai đây, ta thức dậy để biết ta đã qua những đêm đông như thế, với cái lạnh của thời tiết, cái lạnh của lòng xác xơ vì qua nhiều sóng gió. Nhưng cái lạnh ấy lại là một luồng sinh khí nuôi dưỡng những khát vọng nóng bỏng cạn cùng. Bởi trong tận cùng tuyệt vọng, niềm hy vọng sẽ nảy nở; trong tận cùng nỗi cô đơn như hé mở một sự sum vầy sắp sửa; trong tận cùng nỗi buồn đời vẫn cho ta nhiều niềm vui… Ước gì ta là một cơn gió lang thang giữa bao mùa của thiên nhiên, của cuộc đời để nếm trải tất cả những vang động của đời sống vô thường. Giống như những con phố được phơi mình soi bóng những thăng trầm, dâu bể của đất, của người nơi đây, ta cũng soi mình để cảm nghiệm những dâu bể của đời ta đã qua, đang qua và sẽ qua. Và như thế, lòng ta cũng là một đêm đông vắng trong muôn nghìn đêm đông lạnh vắng đã qua thành phố này.

-TH-